De sneaker: vanuit de subcultuur naar de mainstream én niche subcultuur

Als ik iemand zie kijk ik vrijwel altijd direct naar diens schoenen, de crep check noemen sneakerheads het. Ik heb een grote liefde voor sneakers en meen type personen te herkennen aan de sneaker die iemand draagt. De Airforce 1 is één van mijn favoriete sneakers.

Een schets van de huidige sneakercultuur

Sneakers, iedereen heeft er wel een paar. Voorheen droegen met name mensen uit bepaalde subculturen (zoals hiphop of skate) sneakers op straat. De menigte had sneakers, voor het sporten. Vandaag de dag is dat veranderd. Bijna iedereen heeft minimaal één paar sneakers die je ook op straat draagt. De sneaker is niet langer meer een stijlitem van een subcultuur, maar één van de mainstream.

Vroeger maakten alleen sportmerken sneakers. Ook dat is veranderd. Ieder high-fashion merk lijkt een sneaker te ontwerpen. Een tijd geleden ging heel modeland los op de Triple S van Balenciaga. Gisteren was ik met een vriend nog aan het zeuren over Gucci en een van hun recente ontwerpen. Als sneakersnob vind ik de sneakers echt heel lelijk en onbegrijpelijk. Waarom wil Gucci, een high-end merk dat bekent staat om chique accessoires, loafers en kleding, een sneaker, dat onderdeel van straatstijl is, maken? Vrienden geloven dat het komt door de huidige trend en het verdienmodel: sneakers verkopen dus merken moeten ze maken om te overleven.

Tussen alle merken sneakers is het lastig om uniek en gewild te blijven. Een manier die met name de bekende sneakermerken, zoals Nike, erg goed uitvoert is de collaboration. Een samenwerking met een ontwerper of een merk waarbij je samen een al bestaande sneaker een nieuwe twist geeft. Talvin, die ik in De stijl van Zuidoost op straat tegenkom, draagt zo’n befaamde sneaker: de Nike Air Force 1.

Mijn grote liefde: De Air Force 1

De schoen die Talvin draagt is ontworpen door Errolson Hugh, oprichter van kledingmerk Acronym. Zijn connectie met de Air Force 1 is sterk. Hij heeft in het verleden gewerkt aan andere ontwerpen, in samenwerking met de ontwerper van de originele Air Force 1, Bruce Kilgore.

De Air Force 1 is de eerste schoen van Nike die een ‘air’ had. Het was een schoen die Bruce ontwikkelde voor basketbal, met een zool die ook gebruikt kon worden op indoor-basketbalvelden. De schoen komt voor in drie varianten: de ‘low top’ die Talvin draagt, ‘mid top’ die net onder je enkel stopt en de 'high top' die tot je enkel rijkt. De mid- en high top hebben een gesp met klittenband bij de enkel. Bij sommige high tops kan je de gesp en band eraf halen. Een ander herkenbaar element van de Air Force 1 zijn de metalen of plastic uiteinden van de platte veters. Deze hebben gaatjes aan beide zijkanten zodat de veter beter vast blijft zitten tijdens het basketballen. De Air Force 1 is dankzij hiphop in de jaren ‘90 erg bekend geworden. Veel rappers uit New York droegen de schoenen, wat betekende dat hun fans ze ook gingen dragen. Sommigen rapten er zelfs over, zoals Rakim in het nummer Better than I’ve been: 'I came in the door, became one of y’all’s leader / In a fresh pair of Air Force 1 sneakers'. In 2002 heeft hip hop artiest Nelly een nummer over de schoenen uitgebracht My Air Force Ones.

Exclusiviteit en sneakercultuur

'Ben je een sneakerhead?' vraag ik Talvin. Hij vertelt dat hij de laatste jaren steeds meer sneakers is gaan dragen. Ik vraag hem hoe hij de schoen heeft weten te bemachtigen. Hij vertelt dat hij mensen bij bepaalde winkels kent, dus dat hij via zijn netwerk eraan is gekomen. We spreken kort over de sneakercultuur, waarbij enkele termen passeren. Hij vertelt dat mensen hem vroegen, bij het dragen van deze schoenen, of hij heeft meegedaan aan een 'raffle', een loting waarbij je je online of in de winkel inschrijft voor een schoen. Je laat je gegevens achter en geeft je maat door. De dag dat de schoen uitkomt hoor je of je bent uitgeloot, en of je de schoen kan kopen. Ik vraag of hij zou ‘campen’ voor een schoen. Campen betekent letterlijk kamperen; met je slaapzak en soms zelfs een tent kamperen voor de deur van een winkel om ervoor te zorgen dat jij een van de eersten bent die toegang heeft tot de schoen. Talvin vertelt dat hij dit waarschijnlijk nooit zal doen voor een schoen. Campen wordt vaak gebruikt als metafoor om uit te drukken hoe graag je een schoen zou willen bemachtigen. ‘Zou ik ooit campen voor een schoen?’ vraag ik mezelf wel eens af. Ik denk het niet, maar zeg nooit nooit.

Het gesprek met Talvin vind ik bijzonder en tegelijkertijd niet heel verrassend. We kennen elkaar niet maar praten honderduit over een gedeelde interesse: de sneaker. Een stijlitem met een sterke cultuur waarbij de aanhangers normen, waarden én een taal delen. Ons gesprek is voor een buitenstaander wellicht lastig om te volgen, omdat die persoon de cultuur en de taal niet kent. Met deze blog heb ik geprobeerd de sneakercultuur iets dichterbij te brengen en inzicht te verschaffen in de liefde.

Het volledige interview met Talvin over zijn stijl, en de andere geïnterviewden, vind je hier.